Λογοτεχνία Γ΄ - Απαντήσεις στο Φύλλο Εργασίας 2

1) Τα δύο ποιήματα μοιάζουν σε πολλά σημεία. Όσον αφορά το θέμα και στα δύο συμβαίνουν πράγματα μαγικά, 

υπερφυσικά, ανεξήγητα από την ανθρώπινη λογική. Στο ένα το στοιχειωμένο γεφύρι που γκρεμίζεται, στο άλλο η προσωρινή «ανάσταση» ενός πεθαμένου. Και τα δύο είναι πολύ παλιά (ανάγονται στα βυζαντινά χρόνια) και σχετίζονται με αρχαιότατες δοξασίες και παραδόσεις: το Γεφύρι στη δοξασία ότι για να στεριώσει ένα έργο έπρεπε στα θεμέλιά του να θυσιαστεί ένα ζωντανό πλάσμα, ενώ του Νεκρού Αδερφού φαίνεται ότι σχετίζεται με την επάνοδο του Άδωνη στη γη ή στον μύθο της Δήμητρας και της Κόρης. Ακόμη είναι αρκετά εκτεταμένα. Και τα δύο είναι γραμμένα σε ιαμβικό 15/σύλλαβο παροξύτονο. Και στα δύο υπάρχουν διαλογικά και αφηγηματικά μέρη. Και τα δύο μοιάζουν με μικρές τραγωδίες. 

Και στα δύο έχουμε παρόμοια εκφραστικά μέσα. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

Νόμος των τριών: (9 γιοι -3 αδερφάδες)

Κλιμάκωση (νόμος των τριών):

Σ' όλα τα μνήματα έκλαιγε, σ' όλα μοιρολογιόταν,

στου Κωσταντίνου το μνημειό ανέσπα τα μαλλιά της

Παρομοίωση: σαν καλαμιά στον κάμπο  /// Ως τρέμει το καρυόφυλλο, να τρέμει το γιοφύρι,

Επανάληψη του πρώτου ημιστιχίου στο δεύτερο:

Στα ξένα εκεί που περπατώ, στα ξένα που πηγαίνω  /// Τράβα, καλέ μ', τον άλυσο, τράβα την αλυσίδα

Επανάληψη ολόκληρων στίχων: (στ. 13 – 17)

Κι α μόρτει, γιε μου, θάνατος, κι α μόρτει, γιε μου, αρρώστια,

κι αν τύχει πίκρα γή χαρά, ποιος πάει να μου τη φέρει;

άλλω τον ουρανό κριτή και τους αγιούς μαρτύρους,

αν τύχει κι έρτει θάνατος, αν τύχει κι έρτει αρρώστια,

αν τύχει πίκρα γή χαρά, εγώ να σου τη φέρω».

Και πιο κάτω (στ. 27 – 29)

Τον ουρανό 'βαλες κριτή και τους αγιούς μαρτύρους,

αν τύχει πίκρα γή χαρά, να πας να μου τη φέρεις».

Της Άρτας

Αργά ντυθεί, αργά αλλαχτεί, αργά να πάει το γιόμα,

αργά να πάει και να διαβεί της Άρτας το γιοφύρι.

Και το πουλί παράκουσε κι αλλιώς επήγε κι είπε:

«Γοργά ντύσου, γοργά άλλαξε, γοργά να πας το γιόμα,

γοργά να πας και να διαβείς της Άρτας το γιοφύρι».

Σχήμα άρσης και θέσης:

Του νεκρού αδερφού (στ. 43 – 44)

δεν κιλαηδούσαν σαν πουλιά, μήτε σαν χελιδόνια,

μόν' κιλαηδούσαν κι έλεγαν ανθρωπινή ομιλία

Της Άρτας

δεν εκελάηδε σαν πουλί, μηδέ σα χελιδόνι,

παρά εκελάηδε κι έλεγε, ανθρωπινή λαλίτσα

2)

α) Το θέμα και στα δύο ποιήματα είναι παρόμοιο. Αφορά την κατασκευή ενός μεγάλου έργου (στη μια περίπτωση το γεφύρι, στην άλλη το κάστρο). Διαφορά είναι ότι στην αλβανική παραλλαγή είχαμε τρεις μαστόρους και όχι έναν.

β) Στο Γεφύρι κομιστής του μηνύματος είναι ένα πουλί, ενώ στο άλλο ποίημα ένας γέρος. Και οι δύο αντιπροσωπεύουν τη φωνή της μοίρας, τη φωνή της ανώτερης δύναμης.

γ) Ναι. Τρεις μάστοροι, τρεις γυναίκες. Και στις δύο περιπτώσεις το τρίτο πρόσωπο είναι το καλύτερο από τα άλλα δύο.

δ) Στο Γεφύρι η λυγερή καταριέται αρχικά αλλά μετά σκεπτόμενη τον αδελφό της παίρνει την κατάρα της πίσω. Στο αλβανικό ποίημα η νεαρή μητέρα δεν διαμαρτύρεται γι΄ αυτό που της συμβαίνει. Ενδιαφέρεται μόνο για την τύχη του παιδιού της και ζητά να την αφήσουν μισοχτισμένη για να το δει να μεγαλώνει. Στο τέλος μάλιστα η αλβανική παραλλαγή μας πληροφορεί ότι ο γιος της τρίτης γυναίκας μεγάλωσε και έγινε σπουδαίο παλικάρι.