Ιστορία Β΄ - Απαντήσεις στο Φύλλο Εργασίας 2

Απαντήσεις στο Φύλλο Εργασίας 2 – Κωνσταντίνος

1. Ο Κωνσταντίνος έγινε μονοκράτορας το 324 

και αποφάσισε να μεταφέρει την πρωτεύουσά του στην Κωνσταντινούπολη. Η μεταφορά της πρωτεύουσας σηματοδοτεί την αλλαγή του κράτους σε όλους τους τομείς (διοίκηση, γλώσσα, νομοθεσία, θρησκεία) .

2. Από την πηγή πληροφορούμαστε ότι ο Κωνσταντίνος

έδωσε στον αυτοκρατορικό θεσμό τα χαρακτηριστικά της βασιλείας, υιοθετώντας νέα σύμβολα (διάδημα). Επίσης όρισε οτιδήποτε αφορά τον αυτοκράτορα ή ό,τι άλλο έχει σχέση μαζί του να χαρακτηρίζεται με το επίθετο «ιερός». (= Η εξουσία του αυτοκράτορα πηγάζει από τον Θεό)

Αναδιοργάνωσε την πολιτική διοίκηση και τον στρατό, χωρίζοντας τη στρατιωτική από την πολιτική εξουσία. [Επικεφαλής της επαρχιακής διοίκησης ορίστηκε ο «έπαρχος του πραιτωρίου» και της κεντρικής διοίκησης ο «μάγιστρος των οφφικίων», ενώ του στρατού ο «στρατηγός του πεζικού» και ο «στρατηγός του ιππικού»].

Στον οικονομικό τομέα εισήγαγε τον solidus, ένα χρυσό νόμισμα που έμεινε ανόθευτο μέχρι τον 11o αι.

Στον κοινωνικό τομέα προσπάθησε να προστατέψει τη μικρή ιδιοκτησία και πήρε μέτρα για την προστασία των αδυνάτων και τη νομοθεσία σύμφωνα  με το χριστιανικό πνεύμα.

Από το βιβλίο συμπληρώνουμε ότι ο Κωνσταντίνος αναγνώρισε το δικαίωμα άσκησης της χριστιανικής λατρείας και ότι

ίδρυσε ένα νέο διοικητικό κέντρο, την Κωνσταντινούπολη.

3.

α) Η μεταφορά της πρωτεύουσας έγινε για στρατιωτικούς λόγους, σύμφωνα με την πηγή μας. Αποφασιστικό ρόλο έπαιξε η μοναδική γεωπολιτική θέση της πόλης, στο σταυροδρόμι της Ασίας και της Ευρώπης, του Εύξεινου Πόντου και της Μεσογείου. Από την Κωνσταντινούπολη μπορούσε να αποκρούσει ευκολότερα τους Γότθους και τους Πέρσες. Η νέα πρωτεύουσα, τριγυρισμένη από τη θάλασσα, ήταν σχεδόν απρόσβλητη στρατιωτικά, και σημαντικός επικοινωνιακός και εμπορικός κόμβος.

Η Ανατολή είχε ακμαίο πληθυσμό και οικονομία

Οι Χριστιανοί ήταν πολυπληθέστεροι στην Ανατολή. Ο Κωνσταντίνος στηρίχθηκε πολιτικά στους χριστιανούς και απομακρύνθηκε από τη Ρώμη, που ήταν επίκεντρο της ειδωλολατρίας.

Τέλος ήθελε να είναι πιο κοντά στις μεγάλες πόλεις της Ανατολής που υπέφεραν από θρησκευτικές συγκρούσεις (βλ. και πιο κάτω)

β) Πλεονεκτήματα: εξαιρετική γεωπολιτική θέση, προστασία από τη θάλασσα, εξαιρετικά λιμάνια, κόμβος για το εμπόριο, νέα πόλη φτιαγμένη σχεδόν από την αρχή

Μειονεκτήματα: η πόλη είχε μικρό πληθυσμό στην αρχή, ήταν πιο εκτεθειμένη σε επιδρομές από την ξηρά απ΄ ό,τι η Ρώμη, γιατί βρισκόταν πιο κοντά στα σύνορα του κράτους

γ) Από την πηγή μας πληροφορούμαστε ότι ο Κωνσταντίνος, προκειμένου να προσελκύσει κατοίκους στη νέα πρωτεύουσα παραχώρησε προνόμια όπως οι φθηνές τιμές των σιτηρών από το 332 αλλά και η καθημερινή διανομή άρτου.

4.

α) Το Βυζάντιο ήταν μια πολυεθνική αυτοκρατορία και ο Κωνσταντίνος ορθά διέβλεψε ότι ο Χριστιανισμός θα μπορούσε να γίνει η συγκολλητική ουσία που θα ένωνε όλους τους υπηκόους της αυτοκρατορίας, του αποκαθιστώντας την κλονισμένη λόγω των διωγμών ενότητά της.

β) Κράτος και εκκλησία συνεργάζονται τις πιο πολλές φορές αρμονικά. Η Εκκλησία «νομιμοποιεί» με το κύρος της και ενισχύει ηθικά τις ενέργειες του Κράτους, ενώ το Κράτος βοηθά την Εκκλησία οικονομικά να διαδώσει τον Χριστιανισμό και να καταπολεμήσει τις αιρέσεις.  Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας ο Κωνσταντίνος συγκάλεσε την Α΄ Οικουμενική Σύνοδο στη Νίκαια της Βιθυνίας (325). Η ανάμειξη όμως του κράτους στις εκκλησιαστικές διαμάχες δημιουργεί και πολλά προβλήματα, αφού οι εκκλησιαστικές διαμάχες παίρνουν συχνά και πολιτικά χαρακτηριστικά. Έτσι η προσπάθεια του Κωνσταντίνου να εμπλακεί στις εκκλησιαστικές υποθέσεις τελικά μάλλον έφερε το αντίθετο από το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, αφού πολλές φορές στο μέλλον η Εκκλησιαστική και η Πολιτική εξουσία θα συγκρουστούν με σφοδρότητα (π.χ. στην Εικονομαχία).